Veritabanı Alımlarında Piyasa Fiyat Araştırması Yapılmaması-Sayıştay Raporu

Değerli Meslektaşlarım

Uygulamada yaşadığımız problemleri anlatmak ve mesleki konularda uygulama birliği sağlamak amacıyla 2017 yılından itibaren https://ihalekutuphane.com/ blog sayfasında yazılar yazmaktayım.

Veritabanları alımında yaşanan sorunları da sık sık dile getirdim fakat hem meslek camiası hem de STK’lar ne yazık ki bu konuya yeterince önem vermedi.

Aşağıda ki bulgu ve bulgularda gözükeceği üzere Sayıştay, veritabanı alımlarında piyasa fiyat araştırmasının mevzuata uygun şekilde yapılmasını istemektedir.

ANKOS Konsorsiyumu Dışında Alınan Veritabanlarında Fiyat Araştırması Yapmak Mümkün Müdür?

• Firmaların Kütüphanelere imzalattığı sipariş formunda veya lisans anlaşmasındaki Fiyatların Gizliliği maddesi nasıl değerlendirilecektir?
• Lisans anlaşmalarına Kütüphaneler müdahale edememektedir.
• Fiyat veya Fatura paylaşımı dava konusu olursa yetkili mahkeme örneğin ABD’de olduğu için bu sorun nasıl çözülecektir?
• Aynı FT deki Üniversitelerin her zaman aynı fiyatı ödemesi mümkün değildir. Abone olunan yıl, kullanım oranı vb. veritabanı fiyatını etkilemektedir. Fiyatlar farklı olduğunda bu durum nasıl açıklanacaktır?
• E-Kitap alımlarında piyasa fiyat araştırması yapmak mümkün müdür?

Bu sorular uzar gider.

Benim önerim ise sorun daha fazla büyümeden ve meslektaşlarımızın canı yanmadan Ülkemizde faaliyet gösteren Veritabanlarına yönelik Fiyat Bildirim Merkezinin kurulmasıdır.

Böylece Üniversitelere göre veritabanı satış fiyatları belirlenmiş ve kontrol altına alınmış olur.

Sağlıcakla kalınız.

BULGU 8: Tek Kaynaktan Temin Edilen Mal ve Hizmetlere İlişkin Piyasa Fiyat Araştırması Yapılmaması

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (a) ve (b) fıkraları gereğince yapılan alımlarda mevzuatın öngördüğü şekilde piyasa fiyat araştırmasının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22’nci maddesinde; 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında idarece yapılacak alımlarda kullanılmak üzere “4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (a), (b), (c) Bentleri Kapsamında Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara/Hizmetlere İlişkin Form”un yer aldığı belirtilmiştir. Buna göre ihtiyacın
gerçek veya tüzel tek kişiden yapılma sebeplerinin ayrıntılı şekilde ortaya konulacağı, Kanun’un 22’nci maddesinin ilgili bentlerinde belirtilen hükümlerin uygulanabilir olmasını sağlayan sebeplerin detaylı olarak yazılacağı, bunlara ilişkin belgelerin de anılan forma ekleneceği belirtilmiştir. Ayrıca ihtiyacın neden sadece özel bir hakka sahip gerçek veya tüzel
tek kişiden karşılanabileceğinin detaylı olarak yazılacağı, fiyat araştırması yapılacağı, ihtiyaç konusu mal veya hizmetin niteliklerinin tarif edileceği ve bu hususlara ilişkin bütün belgelerin ilgili forma ekleneceği ifade olunmuştur.

4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (a), (b), (c) Bentleri Kapsamında Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara/Hizmetlere İlişkin Form’un dipnotlarında piyasa fiyat araştırmasının ne şekilde yapılması gerektiği açıklanmıştır.

Dipnot açıklamalarına göre ödeme sürecinde yapılması gereken piyasa fiyat araştırması; aynı malın veya hizmetin ilgili tek kaynaktan alan diğer kamu/özel tüzel kişiliklerine veya gerçek kişilere satış fiyatı, aynı mal veya hizmet daha önce ilgili tek kaynaktan alındıysa daha önceki alım bedelinin tedavüldeki Türk parası cinsinden ise Üretici Fiyat Endeksi kullanılarak, döviz cinsinden ise tespit tarihinde geçerli TCMB döviz alış kuru üzerinden güncellenmesi sonucu ortaya çıkacak fiyat, ilgili tek kaynaktan istenen proforma fatura fiyatı, ticaret odası, sanayi odası veya meslek odası’ndan ve varsa üretim ve/veya satış yapan kurum ve kuruluşlardan alınan fiyat ve ilgili tek kaynağın internet veya sair şekilde ilan ettiği katalog fiyat tarifesi esas alınmak suretiyle yapılmalıdır.

İdare uygulamasında bu alımların ödeme bedeli belirlenirken sadece alım yapılacak tek kaynağın proforma faturası dikkate alınmaktadır. Bununla birlikte tek kaynaktan satın alınacak mal veya hizmetin ilgili tek kaynak tarafından diğer gerçek veya tüzel kişilere satışına ilişkin faturalara yansıyan fiyatlar, ilgili tek kaynağın internette veya sair şekilde ilan ettiği katalog fiyat tarifesi, diğer kamu/özel kurumlar da dâhil daha önce alım yapılmış ise Tüketici Fiyat Endeksi veya döviz cinsinden güncellenen fiyatlar ve ticaret/sanayi odalarından fiyat soruşturulması yoluyla elde edilen fiyatların dikkate alınmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İdaresince, tek kaynaktan alım yapılırken aynı mal ya da hizmeti satın alan diğer gerçek ve tüzel kişilerin ödediği bedeller kıyaslanarak piyasa fiyat araştırması yapıldığı, süreklilik arz eden alımlara ilişkin Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığının yaptığı alımlarda bu konuya hassasiyet gösterildiği belirtilmişse de Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı dışındaki diğer daire başkanlıklarınına ilişkin bir bilgi veya belge sunulmamıştır.

Sonuç olarak tek kaynaktan alım yapılırken aynı mal ya da hizmeti satın alan diğer gerçek ve tüzel kişilerin ödediği bedeller kıyaslanarak piyasa fiyat araştırması yapılması gereklidir. Tek kaynaktan yapılan alımlarda belirtilen şekilde piyasa fiyat araştırması yapılmaması halinde ilgili tek kaynaktan sağlanan mal ve hizmetler için her bir idareye farklı fiyat teklif edilmesine ve gerçekte olması gerekenden daha yüksek bedel ödenmesine neden olunabileceği değerlendirilmektedir

Kaynak: https://www.sayistay.gov.tr/reports/download/2joj69koby-sakarya-uygulamali-bilimler-universitesi

Tek Kaynaktan Temin Edilen Mal ve Hizmetlere İlişkin Piyasa Fiyat Araştırmasının Mevzuata Uygun Yapılmaması Hakkındaki Bulgular

• Akdeniz Üniversitesi 2021 Bulgu 10
• Sinop Üniversitesi 2022 Bulgu 3
• Anadolu Üniversitesi 2022 Bulgu 3 
• Necmettin Erbakan Üniversitesi 2023 Bulgu 5
• İstanbul Üniversitesi 2021  Bulgu 8
• Yıldız Teknik Üniversitesi 2023 Bulgu 4
• Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi 2023 Bulgu 4
• Dicle Üniversitesi 2023 Bulgu 4
• Yozgat Bozok Üniversitesi 2020 Bulgu 5
• Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi 2021 Bulgu 14

Paylaşmak önemsemektir!