Kutup-l, yakın bir geçmişte varoluş özüne uygun, mesleki bir tartışmaya ev sahipliği yaptı, yapıyor!
Türk Kütüphaneciler Derneği’nin (TKD), Türkiye’deki Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencilerine yönelik olarak “ders kitapları” hazırlama projesi, TKD tarafından sosyal medya hesaplarında duyuruldu.
TKD’nin duyurusuna ilişkin olarak yapılan kutup-l ve sosyal medya paylaşımlarından iki farklı görüş ortaya çıktı. Bunların ilki, temel kaynak oluşturma açısından ders kitaplarının gerekliliği; ötekisi de bilimsel bilginin sürekli değişmesi ve artmasına koşut olarak ders içeriklerinin de bundan pekâlâ etkileneceği dolayısıyla da güncel bilgiyi ders kitaplarıyla takip etmenin güç olacağı kaygısıyla projenin doğru olmadığı yönünde. Bu önermeyi destekler nitelikte ders kitapları projesinin, TKD tarafından “açık eğitim kaynakları” üzerinden gerçekleştirilmesini öneren görüşler de ortaya çıktı.
*
Ders kitapları, geleneksel eğitim sistemlerinin temel taşlarından biridir. Bu kaynakların hazırlanmasının ilgili disiplinde standartlaşma, derinlemesine bilgiye sahip olma ve hazırlanma sürecinin uzman kişilerce yapılması güvenirlik sağlaması konusunda avantajlar sunmaktadır. Buna karşın, ders kitaplarının bilgideki değişime koşut güncellenme süreci, güncel baskı sürümlerini elde etme ve sürecin yarattığı maliyet, ders kitaplarının dezavantajlı yönü olarak düşünülebilir.
Açık eğitim kaynakları, dijital ortamda erişilebilen ve genellikle ücretsiz olan eğitim materyalleridir. Açık eğitim kaynakları bilgide güncellik, hızlı erişebilirlik, esneklik, işbirliği ve paylaşım konularında pek çok avantaj sunmaktadır. Buna karşın açık eğitim kaynaklarının kalite kontrolü eksikliği, eğitimcilerin bilgi ve iletişim teknolojilerindeki yetersizliği açık eğitim kaynaklarının dezavantajlı yönü olarak düşünülebilir.
Her iki yaklaşımın da kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Ders kitapları, sağlam bir temel sağlarken, Açık eğitim kaynakları daha dinamik ve güncel bir öğrenme deneyimi sunmaktadır.
Bu bağlamda her iki yaklaşım için fikirlerini paylaşan hocalarımızın, yukarıdaki bilgiler ışığında, konu hakkındaki haklılık payları yüksektir!
*
İşbu çalışma kutup-l’de tartışılan ders kitapları konusunda farklı bir öneri sunmak amacıyla kaleme alınmıştır.
*
Bilgi ve Belge Yönetimi Vaka Çalışmaları veya Kütüphanecilikte Vaka Çalışmaları!
*
Vaka çalışmaları, eğitimdeki uygulamaları ve teorik bilgileri bir araya getiren önemli bir yöntemdir. Bu yöntem, öğrencilerin gerçek hayattaki durumları analiz etmelerine ve problem çözme becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.
Vaka çalışmaları, belirli bir durumu, olayı veya problemi derinlemesine inceleyen ve analiz eden eğitim materyalleridir. Genellikle gerçek hayattan alınan örneklerle oluşturulur ve öğrencilerin bu örnekler üzerinden düşünmelerini sağlar.
Etkileşimli öğrenme, kritik düşünme becerileri geliştirme, teori-pratik ilişkisinin yansıması gibi avantajlara sahip vaka çalışmaları; sağlık, hukuk, işletme gibi farklı disiplinlerde geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir.
*
Bibliyometrik atıf veri tabanı Web of Science’ta Information Science Library Science kategorisinde 1974-2026 yılları arasında yapılan genel ve vaka orijinli çalışma sayıları aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Vaka çalışmaları; bildiri, makale, kitap bölümü gibi doküman türlerinde yayınlanmış.
Web of Science’ta 1974-2026 yıllarındaki “bilgi bilimi kütüphanecilik bilimi” alanındaki vaka çalışmalarının aynı alandaki toplam çalışma sayısına oranı devede kulak misali! Oysaki biz uygulamalı bir disiplin değil miydik?
Saha uygulamacıları olarak bizler, pek çok konuda yıllardır rehberler aradık. İkili ilişkilerden öteye gitmeyen uygulama deneyimleri paylaşımı, çok kısır bir döngüde döndü, durdu!
Bu bağlam ve kapsamda; içerik formatı tamamen uygulamaya yönelik, elektronik ortamda hazırlanan, bilgi ve belge yönetimi akademisyenlerinin ve konu uzmanlarının denetiminden geçmiş, kısa ve öz anlatımlı vaka çalışmalarının mesleğimize yepyeni bir soluk getireceği kanısındayız.
Vaka araştırmalarına ilişkin önerdiğimiz format şablonu ve örneği aşağıdaki gibidir:
Uygulama şablonunda sunulan, “Vaka tanımı, Vaka çözümü, Vaka önerileri” toplamda 2 sayfayı geçmeyecek biçimde hazırlanmalıdır. Vaka örnekleri, pdf biçimde indirilebilmelidir.
*
Kütüphaneler, bilgiye erişim sağlamak, araştırmayı desteklemek ve toplumsal bilgi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çeşitli hizmetler sunmaktadır. Vaka çalışmalarının, kütüphaneciliğin uygulama alanında, gerçek durumların analizi ve çözüm önerileri geliştirilmesi açısından etkili bir yöntem olacağı söylenebilir.
Vaka çalışmaları bir yandan saha elemanlarını beslerken öte yandan akademik hayatta öğrencilere güncel kılavuz işlevi sağlayacaktır. Buradan elde edilecek verilerle, bu yapıyı çok daha farklı mecralara taşımak işten bile değildir! ANKOSLink2023’te konuyu ayaküstü birkaç hocamız ve meslektaşlarımızla, paylaşmıştık. Konuya ilişkin ilk tepkiler ve izlenimler, doğrusu görülmeye değerdi! Sonrasında meslektaşlarımızla yaptığımız yuvarlak masa toplantısında vaka çalışmalarının çok etkili bir yöntem olacağı üstünde uzun uzadıya konuşmuştuk.
*
Formatın içeriği “vaka” odaklı olmak üzere, şablon üzerine hep birlikte sesli düşünebiliriz.
Yakından takip ettiğimiz birkaç meslektaşımızın uygulamaları dışında, sahada kim bilir ne güzel uygulamalar vardır da haberiz yoktur!
“Bilgi ve Belge Yönetimi Vaka Çalışmaları”nı, sayın hocalarımız başta olmak üzere, sivil toplum kuruluşlarımız ve meslektaşlarımızın; akademi-saha-sivil toplum etkileşimi bağlamında ilgi ve bilgilerine arz ederiz.
Müslüm YURTSEVEN
Kazım ŞENTÜRK
1 yorum
Merhaba
Uzun yıllar çalışmış biri olarak önwerinizi çok beğendiğimi söylemek isterim. Kütüphaneler çeşitlerine göre ayrı hizmet üretmek zorunda hatta bence bulundukları coğrafya bile vbereceğiniz hizmet planlamalarında değişiklik gösteriyor. Ellerinize sağlık bu önerinizle birbirine bilgi vermeyen meslektaş sorunu / bakış açısı da bence değişecektir.
Özlem Araz